فهرج یزد در آیینه تاریخ

فهرج در پهنه کویری و در مسیر عبور قنوات بسیاری ازجمله؛ میراث جهانی قنات زارچ (طولانی‌ترین قنات ایران) واقع شده‌است. مردم روستا با استفاده از آب‌های زیرزمینی شرایط زیست را فراهم‌آورده و با آبیاری زیرسطحی و قطره‌ای و احداث ۳۰۰ گلخانه‌ کشاورزی را توسعه دادند. همچنین گونه‌های حیوانی زیست‌پذیر در کویر مانند شتر و بزمورسیاه را پرورش و از آن برای جذب گردشگر بهره‌گرفتند. در‌این‌راستا با کشت گیاهان کویری، تثبیت شن‌های روان و احداث ۲کمپ کویرنوردی با میزبانی ۱۰هزار گردشگر در سال، فهرج را به مقصد گردشگری کویری با مدیریت پایدار منابع آب تبدیل کرده‌است.
پایداری فهرج مدیون روحیه حفاظت‌گری مردم روستاست. ممانعت ازتخریب بناهای تاریخی و هدایت توسعه‌های جدید به خارج بافت تاریخی باعث شد که محور تاریخی روستا از سال ۲۰۰۳ با هدف توسعه گردشگری و حفاظت بازآفرینی شود. این فرایند با انتقال بین‌نسلی دانش توسط مردم ادامه دارد. درحال‌حاضر روستا با ۱۰جاذبه فرهنگی-تاریخی، ۳بومگردی، بازارچه و ۳مکان پذیرایی، میزبان گردشگران است. همچنین مسجد جامع فهرج با ۱۲۰۰سال قدمت (در آستانه ثبت در فهرست میراث جهانی) با مناره گلین که همچون فانوسی در کویر راهنمای مسافران بوده، به عنوان نمادی از این روستا شناخته می‌شود.
از سال ۲۰۲۳ با حضور تیم تسهیل گر روستای فهرج و همکاری اهالی روستا و نهاد های متولی از جمله دهیاری و اداره میراث فرهنگی، فرایند دسترس‌پذیری بافت تاریخی برای افراد دارای معلولیت آغاز و برند اولین روستای گردشگری دسترس‌پذیر کشور را برای فهرج به ارمغان آورده و فهرج را به الگویی برای سایر مناطق تاریخی ایران تبدیل کرده است.